کشف شواهدی از انسان مدرن در خوزستان - وبلاگ سروری کیا

به گزارش وبلاگ سروری کیا، شواهد ارزشمندی از وجود فرهنگ های پارینه سنگی تازه (آغازین) تا دوره فراپارینه سنگی و حتی دوره های تازهتر در شهرستان لالی خوزستان به دست آمده که راه را برای مطالعات گسترده درباره حرکت انسان های هوشمند یا مدرن از آفریقا و اروپا به سمت آسیا هموار خواهد نمود.

به گزارش دنیای سفر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمدجواد شعاعی، سرپرست هیئت باستان شناسی محوطه پارینه سنگی در شهرستان لالی، گفت: این شهرستان در شمال استان خوزستان از سال 1940 میلادی به علت حضور باستان شناس فرانسوی، رومَن گریشمن مورد توجه باستان شناسان نهاده شد. گریشمن در سال 1946 میلادی بزرگ ترین غار منطقه، یعنی غار پِبده را حفاری کرد، ولی متاسفانه به رسم باستان شناسی آن موقع، اطلاعات این حفاریِ غیردقیق تا به امروز به چاپ نرسیده و محل نگهداری اشیاء مکشوفه همچنان در پرده ای از ابهام قرار گرفته است.

او اضافه نمود: در سال 1398 حامد وحدتی نسب با همکاری دِپارتمان باستان شناسی مؤسسه تحقیقاتی مَکس پِلانک دست به حفاری دوباره این غار زد که در نتیجه این حفاری، شواهدی از دوره پارینه سنگی نو (آغازین) برای اولین بار در ایران، با قدمتی حدود 43 هزار سال پیش از غار پِبده به دست آمد و در ادامۀ این پژوهش، آنالیز هدفمند منطقه برای شناسایی غارها و پناهگاه های صخره ای که حاوی اطلاعاتی درباره دورران پارینه سنگی هستند در دستور کار نهاده شد.

شعاعی ادامه داد: آنالیز محوطه های پارینه سنگی شهرستان لالی در استان خوزستان در منطقه ای به وسعت 800 کیلومتر مربع انجام شد که هدف از این آنالیز، شناسایی محوطه ها و چشم اندازهای دوره پارینه سنگی در دو بخش کوهستانی و دشتی شمال خوزستان بود.

این باستان شناس گفت: در این پژوهش بیش از 35 غار و پناهگاه صخره ای در این منطقه عشایرنشین و کوهستانی شناسایی شد که 18 محوطه دارای دست افزارهای سنگی دوره های پارینه سنگی نو (آغازین)، فراپارینه سنگی و نوسنگی است. به علاوه، یک محوطه روباز مربوط به دوره پارینه سنگی و منابع ماده خام سنگی نیز در این آنالیز شناسایی و بیش از 300 عدد دست افزار سنگی از این محوطه ها جمع آوری شد.

سرپرست هیأت باستان شناسی شهرستان لالی اضافه نمود: مطالعات مقدماتی حاکی از آن است که منطقه لالی از دوران پارینه سنگی مورد توجه گروه های انسانی بوده که علت اصلی آن، دسترسی آسان به آب شیرین و فراوانی شکار بوده است.

به گفته او، دست افزارهای به دست آمده شامل تراشه هایی با ابعاد میانه و کوچک، سنگ مادرهای تراشه، تیغه و ریزتیغه (منشوری)، ابزارهای دارای روتوش و سر پیکان هستند که از طریق ضربه با چکش سخت و نرم و تکنیک فشاری ساخته شده اند.

شعاعی با اشاره به این که شباهت بعضی قطعات یافت شده با دست افزارهای مکشوفه از غار پِبده، نشان دهنده هم قدمتی بعضی محوطه ها با این غار است، گفت: بعضی تراشه های شِبه لوالوا نیز در این آنالیز شناسایی شده که خود نشانگر وجود محوطه هایی با قدمت پارینه سنگی نو (آغازین) در شمال خوزستان است.

وی ادامه داد: دوره پارینه سنگی نو (آغازین) در اروپا و منطقه لِوانت در حدود 45 تا 60 هزار سال پیش، همراه با موج نو گروه های جمعیتی انسان های مدرن (انسان هوشمند) آغاز شد و اهمیت این دوره در آن است که نشان دهنده ورود و عبور آخرین موج جمعیتی گستردۀ گروه های انسانی در حدود 45 هزار سال پیش در آسیا است.

سرپرست هیأت باستان شناسی بعلاوه اظهار کرد: این دوره تا قبل از حفاری غار پِبده در سال 1398، در ایران شناسایی و سن سنجی نشده بود و این آنالیز راه را برای انجام مطالعات گسترده در زمینه حرکت انسان های هوشمند از آفریقا و اروپا به سمت آسیا هموار خواهد نمود.

بر اساس آخرین پژوهش ها و مقالات منتشر شده، انسان های هوشمند که انسان های مدرن یا اجداد انسان های امروزی هم نامیده می شوند و نمونه ای فرگشت یافته از انسان راست قامت هستند، در حدود 300 هزار سال پیش در آفریقا پدیدار شده و تا حدود 15 هزار سال پیش تمام قاره ها را به سکونت خود درآوردند. تا پیش از این، تصور بر این بود که انسان های هوشمند حداکثر حدود 45 هزار سال پیش به اروپا رسیدند و نئاندرتال ها به فاصله نسبتا کمی از راه رسیدن آن ها، یعنی حدود 40 هزار سال پیش منقرض شده اند، اما پژوهش های اخیر نشان می دهد که نئاندرتال ها و انسان های هوشمند هزاران سال پیش از این، یعنی 54 هزار سال قبل در یک پناهگاه به طور متناوب زندگی نموده و احتمالا در یک زمان و در یک منطقه جغرافیایی یکسان زیسته اند.