دومینوی دولت ها در لبنان - وبلاگ سروری کیا

به گزارش وبلاگ سروری کیا، تنها چند روز پس از هشدار رئیس جمهوری لبنان درباره لزوم تشکیل فوری کابینه دولت جدید این کشور و انتقاد از فراکسیون ها و نخست وزیر مکلف؛ مصطفی ادیب در پیامی تلویزیونی با یک عذرخواهی، استعفایش را اعلام نمود.

به گزارش فرانس پرس، ادیب که پیش از این سفیر لبنان در آلمان بود، آخرین روز آگوست (ماه گذشته میلادی)، با حمایت فرانسه مأمور تشکیل کابینه ای طبق اصول مکرون؛ یعنی کابینه ای مستقل از احزاب شد. او در حالی این مأموریت را پذیرفت که حدود سه هفته قبل از آن، حسن دیاب و کابینه تکنوکراتش در میان اعتراضات گسترده مجبور به کناره گیری شده بودند.

نخست وزیر جدید لبنان در مدت چند هفته ای که مأمور تشکیل دولت بود، پنج بار در کاخ بعبدا با میشل عون، رئیس جمهوری کشورش دیدار داشت که آخرین آن به دلیل ناتوانی در اجماع با احزاب سیاسی برجسته لبنان برای تشکیل دولت، منجر به تقدیم نامه استعفایش شد. وی پس از این دیدار در برابر دوربین های تلویزیونی قرار گرفت و با اتهام زنی به احزاب گفت: از مردم لبنان پوزش می خواهم. گرچه با استعفای من نباید اصول امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه برای تشکیل دولت لبنان نادیده گرفته شود. اما تلاش های من نتیجه ای نداشت و برایم مسجل شد که اجماعی وجود نخواهد داشت. تشکیل کابینه مدنظر من محکوم به شکست بود. احزاب با شرایط من کنار نمی آیند و تشکیل دولت را سیاسی کرده اند. بنابراین برای حفظ انسجام و وحدت ملی و همچنین جلوگیری از تنش های سیاسی از سمت خود استعفا می دهم.

به نوشته سایت المستقبل، وابسته به جناح سعد حریری که از حامیان ادیب است، دفتر ریاست جمهوری لبنان ساعاتی پس از این مصاحبه تلویزیونی با اعلام این پیام از میشل عون، پذیرش استعفای نخست وزیر را علنی کرد: ما اقدامات مقتضی را برای تعیین نخست وزیر جدید براساس الزامات قانون اساسی انجام خواهیم داد.

پشت پرده نخست وزیری چند هفته ای

پس از فاجعه بندر بیروت که به مرگ دست کم 190 نفر و آوارگی بسیاری از مردم بیروت منجر شد، مردم خشمگین این شهر که با سقوط ارزش پول ملی در فقر و بیکاری فرو رفته بودند و شیوع کرونا نیز مشکلاتشان را دوچندان کرده بود، به خیابان ها ریخته و با اشغال چند ساعته شماری از وزارتخانه ها خواستار تغییر در ساختار دولت و حکومت و راهکاری برای رهایی از بحران شدند. این فشارها کافی بود تا ظرف چند ساعت دومینوی استعفا در دولت دیاب به راه بیفتد و دست آخر رئیس دولت را به کناره گیری وادارد. در این شرایط امانوئل مکرون که در نخستین روزهای انفجار بندر بیروت، روی ویرانه ها در قامت ناجی لبنان بحران زده و تحریم شده ظاهر شده بود، فرصت را از دست نداد و در حالی که تنها راه دور زدن تحریم ها را تشکیل دولتی متخصص و مستقل از احزاب گفت، طی فرآیندی حمایت آمیز مصطفی ادیب را به کرسی نخست وزیری رساند. اما این شرایط با توجه به تحریم های جدید امریکا علیه مقامات شیعیان لبنان، خطر نادیده گرفته شدن این حزب در کابینه نخست وزیر را جدی نشان می داد. به همین دلیل آنها خواستار تعهد ادیب به پیمان طایف شدند؛ شرایطی که نخست وزیر مکلف نتوانست با آن کنار بیاید و با شکست سیاست هایش در ساختار طایفه ای حزبی لبنان در نهایت استعفا داد.

اما به نوشته دیلی استار لبنان، کناره گیری ادیب یا به عبارت دیگر ناکامی دیگر در تشکیل دولت این کشور، سقوط قیمت پوند لبنان در برابر دلار را در پی داشت که اوضاع اقتصادی را در این کشور بحرانی تر خواهد کرد. از طرفی شیوع کرونا در لبنان جدی شده است اما سران این کشور در هراس از فقر و بیکاری بیشتر مردم تا به امروز از اعمال محدودیت ها خودداری کرده اند.

واکنش های داخلی

به باور تحلیلگران سی ان ان، آنچه بابت این استعفا میشل عون رئیس جمهوری لبنان را نگران می کند، از سرگیری تنش ها و اعتراضات سیاسی و ناآرامی ها است. به همین دلیل او پس از استعفای ادیب گفت: ما همچنان به دستورالعمل های مکرون پاییندیم و براساس آن پیش می رویم. اما سعد حریری، نخست وزیر سابق لبنان که در میان اعتراضات گسترده سال گذشته مجبور به استعفا شد، در حالی که در شمار یکی از حامیان ادیب از روز نخست بود، از فرصت این استعفا برای انتقاد به احزاب شیعه بهره گرفت و در پیام شدیداللحنی که بوی تهدید می داد، در توئیتر نوشت: متأسفم که مذاکرات در کشوری که هنوز گرفتار دستورات خارجی ها است به بن بست خورد. خطاب ما به همه آنهایی است که امروز برای شکست سیاست های مکرون کف می زنند؛ بزودی پشیمان خواهید شد.

همزمان با این توئیت، نبیه بری، رئیس مجلس لبنان و رهبر جنبش شیعه امل گفت: بسیاری دستورالعمل های مکرون را مخالف اصول اساسی لبنان می دانند اما به هر حال اصلاحات پایه این دستورالعمل ها است و دولت ابزاری است که پس از دریافت رأی اعتماد باید این اصلاحات را انجام دهد. ما به سیاست های رئیس جمهوری فرانسه متعهد می مانیم.

به نوشته المیادین، سه شنبه گذشته وزیر خارجه فرانسه در هشداری به لبنانی ها گفت: لبنان در برهه حساس تاریخ خود قرار گرفته است و احزاب سیاسی آن باید میان بهبود شرایط یا سقوط آن انتخاب کنند. مسئولیت بسیار سنگینی بر دوش آنها است. مقامات لبنانی هنوز به تعهداتی که اول سپتامبر داده بودند عمل نکرده اند و باید هر چه سریعتر دولت تشکیل و اصلاحات انجام شود. دیروز نیز دفتر مکرون گفت، خیلی زود بیانیه ای در خصوص استعفای ادیب صادر خواهد کرد.