آیا نوسان وزن بدن طبیعی است؟ - وبلاگ سروری کیا

به گزارش وبلاگ سروری کیا، اگر هر روز صبح روی ترازو بروید، شاید اعداد متفاوتی را مشاهده کنید. آیا نوسان در وزن بدن طبیعی است؟ در برخی موارد علت این تغییرات روزانه کاملاً تعیین است. شاید در خوردن شام زیاده روی نموده اید و دچار اضافه وزن شده اید یا قبل از خواب به پیاده روی رفته اید و تعریق زیادی داشته اید، در نتیجه با کاهش وزن روبرو شده اید. اما نوسان وزن بدن می تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. با خبرنگاران مگ همراه باشید تا دلایل آن را آنالیز کنیم.

نوسان وزن چه دلایلی دارد؟

اگر برنامه کاهش وزن یا تناسب اندام را دنبال می کنید، شاید علت نوسان وزن بدنتان را کاهش یا افزایش چربی بدانید. اما این فقط یک احتمال است و عوامل زیاد دیگری هستند که روی تغییرات روزانه در وزن بدنتان تأثیر می گذارند.

متخصصان اندوکرینولوژی (غدد درون ریز و متابولیسم) می گویند برای بیشتر افراد تغییر وزن روزانه تا 2/5 کیلوگرم طبیعی است اما با توجه به سایز افراد، این تغییر وزن می تواند به 9 کیلوگرم هم برسد. اما علت این تغییر زیاد چیست؟ چه عواملی روی نوسان وزن بدن تأثیر دارند و باعث نگرانی یا ناامیدی ما می شوند؟ آیا این عوامل به کاهش یا افزایش وزن یاری می نمایند؟

1. تغییر وزن مرتبط با سدیم

مصرف غذاهایی که نمک زیادی دارند می تواند باعث احتباس آب در بدن شود. آب اضافی هم وزن بدن را افزایش می دهد. برخی از افراد به سدیم حساسیت دارند و آب بیشتری در بدنشان ذخیره می شود. این افراد نسبت به دیگران اضافه وزن بیشتری را تجربه می نمایند.

بسیاری از افراد هنگام خوردن غذا از نمکدان استفاده نمی نمایند اما سدیم می تواند در مواد غذایی مختلف پنهان شده باشد. انواع سوسیس و کالباس، غذاهای منجمد (نیمه آماده) و برخی از سس ها معمولا سدیم زیادی دارند. سوپ های آماده هم یکی دیگر از مقصرین اصلی ماجرای سدیم هستند. بسیاری از انواع سوپ های کم کالری، مقادیر زیادی سدیم دارند. حتی سوپ های خانگی هم می توانند نمک اضافی زیادی داشته باشند. اگر می خواهید وعده های غذایی پرحجم را با سوپ های کم کالری جایگزین کنید، ممکن است با افزایش وزن ناشی از احتباس آب روبرو شوید.

2. تغییر وزن مرتبط با کربوهیدرات ها

بسیاری از افراد علاقه زیادی به خوردن نان، ماکارونی، برنج و سایر کربوهیدرات های نشاسته ای دارند. اضافه وزن در این افراد می تواند به علت مصرف کربوهیدرات باشد. بدن برای فراوری انرژی کربوهیدرات ها را ذخیره می نماید. در این فرایند، به ازای هر یک گرم کربوهیدراتی که مصرف می کنید حدود سه گرم آب در بدنتان ذخیره می شود. بنابراین اگر در وعده غذایی میزان زیادی کربوهیدرات مصرف کنید، ممکن است وزن شما افزایش پیدا کند و این افزایش وزن به علت احتباس آب است نه افزایش چربی. به علاوه اینکه، برخی از غذاهای حاوی کربوهیدرات، سدیم زیادی هم دارند. برای نمونه، یک وعده غذایی شامل ماکارونی، گوشت قلقلی و پنیر پارمیزان ممکن است به علت داشتن مقادیر زیادی کربوهیدرات و نمک باعث شود آب بیشتری در بدن ذخیره شود.

3. تغییر وزن مرتبط با وزن غذا

مصرف غذا در شرایطی که بدن در حال هضم و جذب مواد غذایی است می تواند وزن شما را کمی افزایش دهد.

شاید در هر وعده غذایی چند گرم غذا مصرف کنید اما وزن آن در طول روز ممکن است به چند کیلوگرم هم برسد. بعلاوه آب موجود در غذاها هم می تواند باعث افزایش وزن بشود. کارشناسان می گویند مصرف دو فنجان آب (از نوشیدنی ها یا آب موجود در غذا) وزن شما را تا حدود نیم کیلوگرم افزایش می دهد.

برای این وزن ها چه اتفاقی رخ می دهد؟ آن ها بدون اراده شما به ران هایتان نمی چسبند. بدن از کالری موجود در غذاها به دو صورت استفاده می نماید: تأمین انرژی برای فرایندهای طبیعی داخلی و ذخیره انرژی.

4. تغییر وزن مرتبط با عملکرد روده

محتمل است تغییراتی که در وزنتان مشاهده می کنید با عملکرد روده در ارتباط باشد. آیا می دانید میانگین وزن مدفوع روزانه چقدر است؟ برخی از پژوهش ها نشان داده اند که بدن افراد بین 125 تا 170 گرم در روز مدفوع فراوری می نماید. در برخی دیگر از پژوهش ها این میزان 106 گرم در روز گزارش شده است. البته برخی از منابع علمی در گزارش های خودشان اسم نموده اند به ازای هر 5/5 کیلوگرم از وزن بدن، در حدود 30 گرم مدفوع فراوری می شود.

به علاوه اینکه حتی در مواردی که وزن مدفوع روزانه کمتر از میانگین گزارش شده است، هنوز میزانی غذای هضم شده در قسمت هایی از روده به جای مانده است. کمترین زمان طبیعی برای انتقال غذای هضم شده به وسیله روده 24 ساعت است و در برخی موارد این زمان به بیش از 100 ساعت هم می رسد. البته عملکرد طبیعی روده در افراد مختلف فرق دارد اما برای کوتاه تر شدن این زمان، کارشناسان مصرف غذاهای حاوی فیبر را توصیه می نمایند.

5. تغییر وزن مرتبط با ورزش

ورزش می تواند باعث تعریق و کاهش آب ذخیره شده در بدن بشود. کارشناسان ورزشی می گویند افراد در هر یک ساعت ورزش به طور مبه وسیله بین 700 تا 1300 گرم مایعات از دست می دهند. در تمرینات هوازی شدید کاهش سطح مایعات بیشتر می شود. البته این میزان بر اساس شرایط آب و هوا و برخی عوامل دیگر می تواند متفاوت باشد.

اما از دست رفتن مایعات به علت تعریق نباید باعث تغییر وزن شود برای اینکه افراد باید کاهش سطح مایعات را جبران نمایند. اگر بعد از ورزش وزنتان کاهش پیدا می نماید باید برای بهبود آب رسانی به بدنتان اقدام کنید.

هر یک از انواع تمرینات می تواند باعث تغییر وزن روزانه بشود. انجام تمرینات با وزنه و سایر تمرینات قدرتی باعث می شود تا عضلات آب بیشتری در خودشان ذخیره نمایند. اما علت این اتفاق چیست؟ انجام تمرینات قدرتی آسیب های کوچکی را در عضلات ایجاد می نماید و بدن برای ترمیم این آسیب ها آب را درون عضلات ذخیره می نماید و در فرایند ریکاوری از آن استفاده می نماید. ایجاد این آسیب های کوچک و ترمیم آن ها باعث حجیم تر و قوی تر شدن عضلات می شود.

6. تغییر وزن مرتبط با مصرف دارو

مصرف برخی از داروها باعث اضافه وزن می شود. برخی از داروها اشتهای افراد را افزایش می دهند و برخی دیگر باعث احتباس آب می شوند. برخی از داروها هم روی چگونگی جذب و ذخیره گلوکز در بدن تأثیر می گذارند که مصرف آن ها باعث ذخیره چربی در میان تنه می شود. افرادی که برای درمان بیماری هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، میگرن، صرع یا اختلالات روانی دارو مصرف می نمایند، ممکن است هر ماه تا چند کیلوگرم اضافه وزن را مشاهده نمایند. برخی از این افراد در طول سال با چند کیلوگرم اضافه وزن روبرو می شوند در حالی که برخی دیگر از آن ها فقط در چند ماه بین 4 تا 9 کیلوگرم اضافه وزن پیدا می نمایند.

اگر با نسخه جدیدی درمان را آغاز نموده اید و متوجه افزایش وزن ناگهانی شده اید، به جای اینکه مصرف داروها را قطع کنید، با پزشک خودتان مشورت کنید. در برخی از موارد این اضافه وزن طبیعی و قابل پیش بینی است اما مواردی هم وجود دارد که افزایش وزن نشانه یک اشتباه است؛ اشتباه در تشخیص بیماری و شدت آن یا در تجویز دارو.

7. تغییر وزن مرتبط با دوره قاعدگی

معمولا زنان قبل از آغاز و در طول دوره قاعدگی با نفخ شکم روبرو می شوند که علت اصلی آن احتباس مایعات است. مطالعات نشان می دهند در اولین روز قاعدگی، احتباس مایعات به بالاترین میزان خود می رسد. در مرحله میانی دوره قاعدگی که با اسم فاز فولیکولر یا فاز تکثیری شناخته می شود و به ویژه در اواسط این مرحله، احتباس مایعات به کمترین میزان خود می رسد و بعد از گذشت 11 روز از آغاز قاعدگی و هم زمان با مرحله تخمک گذاری به تدریج افزایش می یابد.

برخی از پژوهش ها نشان داده اند که احتباس مایعات با تغییرات هورمونی تخمدان ارتباطی ندارد. اما برخی دیگر از پژوهش ها نشان داده اند که تغییرات در هورمون های تخمدان (استرادیول و پروژسترون) با پرخوری به ویژه پرخوری عصبی در ارتباط است. بنابراین، اگر چه تغییرات هورمونی باعث اضافه وزن نمی شود اما افزایش اشتهای ناشی از آن در دوره قاعدگی باعث می شود که بیشتر از قبل غذا بخورید. غذای بیشتر می تواند احتباس مایعات را افزایش دهد. در نتیجه، آب و غذای اضافی به اضافه وزن منجر می شود.

اگر می خواهید در دوره قاعدگی با افزایش وزن مواج نشوید، باید این افزایش اشتها را مدیریت کنید. چند روز مصرف غذاهایی با کالری و چربی بیشتر می تواند کوشش های چند هفته ای شما برای کاهش وزن را بی اثر کند.

8. تغییر وزن مرتبط با مصرف الکل

الکل ادرارآور است و افرادی که نوشیدنی های الکلی مصرف می نمایند، ادرار بیشتر از حد معمول باعث کاهش وزن ناگهانی در آن ها می شود. پژوهش ها نشان داده اند افراد 20 دقیقه بعد از مصرف الکل به دفع ادرار احتیاج پیدا می نمایند. این شرایط می تواند باعث از دست دادن مایعات و عدم تعادل مایعات در بدن شود.

از طرفی دیگر، این عدم تعادل می تواند احتباس بیشتر مایعات در بدن را در پی داشته باشد. در شرایطی که تعادل مایعات در بدن از بین می رود، بدن مایعات موجود در نوشیدنی ها و غذاهایی که مصرف می کنید را ذخیره می نماید. نتیجه نهایی این فرایند، اضافه وزن است. به همین علت برخی از افرادی که نوشیدنی های الکلی مصرف می نمایند و به ویژه آن هایی که در مصرف الکل زیاده روی می نمایند با اضافه وزن بعد از مصرف الکل روبرو می شوند.

چه زمانی وزن به حالت طبیعی برمی شود؟

دلایل زیادی باعث نوسان وزن بدن می شود که بیشتر آن ها با احتباس مایعات و عملنمودهای طبیعی بدن در ارتباط هستند. وزن شما در این شرایط وزن طبیعی نیست. بنابراین، با هر تغییر کوچکی که مشاهده می کنید نباید نگران بشوید. حتی می توانید ترازوهای وزن کشی هوشمند را بخرید که دیگر شاخص های سلامتی مانند میزان آب بدن را هم میزان گیری می نمایند. با استفاده از این ترازوها می توانید تغییرات سطح مایعات بدن را مشاهده کنید.

چه زمانی باید نگران نوسان وزن بدنتان باشید؟

اگر اعداد روی ترازو هر روز وزن بیشتری را نشان می دهند یا به مدت 5 تا 7 روز است که وزن شما افزایش پیدا نموده است و تغییری نمی نماید، ممکن است این تغییرات دلایل پزشکی داشته باشند یا افزایش توده بدنی علت آن ها باشد. البته به خاطر داشته باشید که عضله و چربی هر دو می توانند توده بدنی را افزایش دهند. اگر مرتب ورزش می کنید، رشد عضلات باعث افزایش توده بدنی و اضافه وزن می شود.

این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت وبلاگ سروری کیا مگ را بخوانید.

منبع: Verywellfit