موج بزرگ دو کفه ترازوی مرگ و زندگی را به نوجوانان نشان می دهد - وبلاگ سروری کیا

به گزارش وبلاگ سروری کیا، به گزارش خبرنگار خبرنگاران (ایبنا)، موج بزرگ؛ زندگی از مرگ قوی تر است کتابی درباره قدرت زندگی و فائق آمدن همیشگی آن بر مرگ است. کینو و جی یا، دو دوست صمیمی اند که یکی پدرش کشاورز و پدر دیگری ماهیگیر است. کینو عاشق تماشای امواج اقیانوس است و از اینکه می تواند در دامنه کوه به تماشای آن بنشیند شادمان است. برخلاف او، جی یا با آنکه زندگی اش از دریا است؛ اما تمایلی به تماشا آن ندارد و حتی دریا را دشمن می داند. گویی هراسی بزرگ از خشم اقیانوس نسل به نسل به او رسیده و در وجودش رخنه نموده است.

یک اتفاق که مرکز ثقل تمامی رویدادهای داستان است، آن دو را با هم روبه رو می نماید و هم نشینی آنها داستان را شکل می دهد. جغرافیای محیط زندگی باعث شده تا در شخصیت هرکدام از آنها به فراخور شرایط زندگی شان، ویژگی های متفاوتی رشد کند؛ اما این تفاوت ها نه تنها سبب دوری و جدایی آنها از یکدیگر نمی گردد، بلکه آنها را به هم نزدیک نموده، در نتیجه به علت همین هم نشینی تکامل پیدا می نمایند. چنین رویکرد جامعه شناختی باعث می گردد که قهرمانان داستان، به تفاوت های یکدیگر احترام بگذارند و به جای کوشش برای حذف این تفاوت ها، در گفتمانی دموکراتیک، چنین تفاوت هایی را بپذیرند.

چیزهای زیادی در زندگی هست که می تواند درست به میزان اقیانوس وحشتناک باشد: مانند کوه آتش فشان یا زمین لرزه. آیا باید تمام عمر از حوادث خطرناکی که ممکن است رخ بدهد یا برایمان ناشناخته است بترسیم یا بیاموزیم با وجود خطرها از زندگی مان لذت ببریم؟ چیزی نمی گذرد که موج بزرگ سر می رسد و زندگی ساکنین ساحل دریا از جمله خانواده جی یا را به کام مرگ می کشاند. آیا جی یا پس از چنین تجربه تلخی باز می تواند زندگی را دریابد؟

زندگی و مرگ در داستان موج بزرگ درهم تنیده می گردد و به مصاف هم می رود و در نهایت زندگی، ارزشمندی خود را به رخ می کشد و قدرت نمایی می نماید. چگونه زیستن، شناخت ترس ها، چگونگی پذیرش مرگ و روبروه با فرد سوگوار از دیگر مفاهیم مهم این کتاب مختصر و ارزشمند است.

موج بزرگ؛ زندگی قوی تر از مرگ است برخلاف اغلب آثار ادبی که به نکوهش مرگ پرداخته و زندگی را در هر شرایطی ستوده اند، داستانی در ستایش مرگ و زندگی است تا مخاطب داستان به تعریفی درست از هر دو دست یابد و به پشتوانه همین تعریف، ارزش هر دو را در گستره وجود دریابد. خلاف آنچه در ادبیات داستانی با آن روبرو بوده ایم، پرل باک، خالق موج بزرگ؛ زندگی قوی تر از مرگ است، برای زیبا جلوه دادن زندگی، نه تنها به ارائه تصویری ترسناک و دهشتناک از مرگ نپرداخته، بلکه به دور از کلیشه های غالب، تصویری زیبا از مرگ و زندگی خلق نموده و پیش روی مخاطب خود گذاشته است. در دنیا بینی او که در سراسر داستان موج می زند، وجود به ترازویی شباهت دارد که مرگ و زندگی کفه های آن هستند و تعادل فقط در حضور یکسان هر دوی آنها برقرار خواهد شد.

از زاویه ای دیگر، موج بزرگ؛ زندگی قوی تر از مرگ است روایت هم نشینی کوه و دریاست. درهم آمیزی قدرت و مهربانی، هماوردی تعقل و عاطفه و ملاقات فکر و قلب است تا به یاری یکدیگر خوشبختی را بیافرینند. لذت بردن از زندگی از مفاهیم روان شناختی دیگری است که داستان همه جا به آن پرداخته است. در هر زمان و هر مکان از زندگی لذت ببر، اندیشه بنیادینی است که از زبان پدر کینو برای او بازگو می گردد.

اوج داستان جایی است که جی یا ناگهان در رخدادی غیرمنتظره، خانه و خانواده اش را به یک باره از دست می دهد و ادامه داستان با نوع برخورد او و اطرافیانش با این اتفاق شکل می گیرد. موج بزرگی می آید و هستی خانواده اش را به نیستی تبدیل می نماید و جی یا پس از این رخداد ناگوار، در مرز میان مرگ و زندگی، هستی و نیستی قرار می گیرد و جز انتخاب یکی از آنها، چاره دیگری در داستان برایش تعریف نشده است؛ زیرا در دنیا بینی نویسنده، انسان تنها موجودی است که باید آزادانه انتخاب کند و مسئولیت انتخابش را پذیرا باشد. این دنیا بینی بویژه در زمانی شکل واقعی به خود می گیرد که جی یا باید میان ماندن و رفتن یکی را انتخاب کند.

آمادگی برای زندگی و توان مبارزه با دشواری ها از مفاهیم دیگری است که داستان سعی می نماید آن را به مخاطبش معرفی کند. گفت وگوی کوتاهی که میان کینو و پدرش رخ می دهد بر این انگاره تأکید می نماید که انسان وجودش را از خدا به عاریت می گیرد؛ اما در نهایت این خود اوست که با تکیه بر آزادی، انتخاب و مسئولیت، ماهیت خود را خلق می نماید. این انگاره سبب می گردد تا هم شخصیت های داستان و هم مخاطبان آن مدام از خود بپرسند که با وجود چنین شرایطی من می توانم چگونه انسانی باشم؟

مرگ از کلیدی ترین موتیف های مقیدی است که در سراسر داستان موج می زند و با حذف آن از ساختار داستان، شیرازه آن از هم می پاشد. در حقیقت موضعی که شخصیت های موج بزرگ در برابر آن انتخاب می نمایند دیدگاه حقیقی آنها را درباره زندگی برملا می نماید. اگرچه پدر کینو مدام به ستایش زندگی می پردازد؛ اما همواره تأکید می نماید که بدون فهم مرگ نمی توان به درک درستی از زندگی رسید. پدر در خلال گفت وگو، کینو را متقاعد می نماید که مرگ، دروازه زندگی است. طی همین گفت وگو است که کینو به درک متفاوتی از مفهوم مرگ می رسد و تعریف دیگری از زندگی را خلق می نماید و ادامه داستان... .

کتاب موج بزرگ؛ زندگی قوی تر از مرگ است جوایز برجسته ای را در سطح دنیای از آن خود نموده است؛ از جمله جایزه نوبل ادبیاتِ سال 1938 و جایزه Josette Frank Award سال 1948.

بخشی از متن کتاب:

پدر گفت: نه، من چنین حرفی نزدم. اقیانوس و آتش فشان هر دو وجود دارند. این حقیقت دارد که هر آن ممکن است اقیانوس توفانی و آتش فشان شعله ور گردد. ما باید این واقعیت را بپذیریم، اما بدون وحشت. باید به خود بگوییم: روزی خواهم مُرد. آیا مهم است که سبب مرگ من اقیانوس باشد یا آتش فشان یا ضعف پیری؟

کینو گفت: من دوست ندارم به این چیزها فکر کنم.

پدر گفت: پسرم، کار درستی می کنی که به این چیزها فکر نمی کنی، پس وحشت هم نداشته باش. وقتی که ترسیدی، همواره به آن فکر خواهی کرد. از زندگی لذت ببر و از مرگ نترس..

انتشارات تاک (انتشارات مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات بچه ها)، کتاب موج بزرگ؛ زندگی از مرگ قوی تر است نوشته پرل س.باک با ترجمه زنده یاد ثریا قزل ایاغ را در 62 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و به بهای 65 هزار تومان منتشر نموده است.