خشک شدن دریاچه ارومیه عامل ایجاد گرد و غبار نمکی ، کاهش بارش ها بلای جان دریاچه ارومیه - وبلاگ سروری کیا

به گزارش وبلاگ سروری کیا، شرایط دریاچه ارومیه با کاهش بارش ها چندان مطلوب نیست و این امر موجب بروز گرد و غبار نمکی در منطقه شده که از نظر کارشناسان یکی از راهکارهای مقابله با این بحران افزایش گونه های سنتی پوشش گیاهی است.

گروه دانشگاه وبلاگ سروری کیا، دریاچه ارومیه در شمال غربی کشور ایران و میان دو استان آذربایجان غربی و استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است. این دریاچه بزرگ ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه بزرگ آب شور جهان است. دریاچه ارومیه بزرگ ترین آبگیر دائمی در آسیای غربی و از منطقه ها دیدنی ارومیه و ایران است که آب آن که بسیار هم شور است، از 60 رودخانه نظیر زرینه رود، باراندوز، شهرچای، نازلو سیمینه رود، تلخه رود، گادر و زولا تامین می گردد.

سیمینه رود و زرینه رود از بزرگ ترین رودخانه های حوضه آبریز دریاچه هستند که نقش بسزایی بر مقدار آب دریاچه دارند. البته بارش برف و باران و چشمه های درون دریاچه نیز در تامین آب دریاچه موثر هستند. سرعت بالای تبخیر آب دریاچه و مسائلی که در بحث کم آبی وجود دارد موجب شده طی سال های گذشته، دریاچه ارومیه حال روز خوبی نداشته باشد و اقدامات مقطعی هم نتوانسته مسائل دریاچه زیبای ارومیه را حل نماید.

در اطراف دریاچه ارومیه منطقه ها زیبایی وجود داشت که متاسفانه خشک شدن دریاچه این منطقه ها را هم با مشکل روبرو نموده، برای مثال دو جزیره اشک و کبودان هم به شدت تحت تاثیر خشک شدن دریاچه ارومیه قرار گرفته است. خشک شدن دریاچه ارومیه علاوه بر اینکه باعث از بین رفتن گونه های حیات وحش می گردد احتمال به وجود آمدن گرد و غبار را در منطقه شدت می بخشید.

ممنوعیت مجوز برداشت نمک از بستر دریاچه ارومیه

حسن عباس نژاد، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه شرایط نامناسب دریاچه ارومیه به خصوص در سواحل پست و لجنی، بروز گرد و عبار نمکی را تقویت می نماید، می گوید: بر همین اساس اداره کل حفاظت از محیط زیست آذربایجان شرقی وجود نمک در گرد و غبار منطقه را رد نمی نماید.

عباس نژاد می افزاید: برای آنالیز عمیق این موضوع با معیار های کمی و کیفی، طرح مطالعاتی مشترک بین اداره کل حفاظت محیط زیست استان و دانشگاه تبریز در دست انجام است که در آن مقدار و درصد وزنی نمک موجود در گرد و غبار استان های مجاور دریاچه ارومیه به ویژه شهرستان های تبریز، آذرشهر و بناب و شبستر تعیین خواهد شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی شرایط کنونی تالاب های حوضه آبریز دریاچه ارومیه را نیز نامناسب توصیف و افزود و خاطرنشان می نماید: در این حوضه آبریز تعداد 25 تالاب وجود دارد که شرایط هر کدام روز به روز بدتر می گردد؛ مهم ترین آن ها تالاب قره قشلاق شهرستان بناب است که همیشه متاثر از شرایط کلی دریاچه ارومیه و ضروری است در این رابطه پروژه های مختلف تعریف شده و به سرعت اجرایی شوند.

وی افزایش آب های ورودی به بستر دریاچه و طرح های مربوط به صرفه جوئی در مصرف آب را 2 پروژه بسیار مهم و تاثیرگذار برای احیای دریاچه ارومیه اعلام می نماید که لازمه اجرایی شدن آن ها تخصیص به موقع اعتبارات است تا شاید شرایط کنونی دریاچه تغییر پیدا کند.

به گفته عباس نژاد اجرایی شدن پروژه های ستاد احیای دریاچه ارومیه حداقل 40 درصد ورودی آب به بستر دریاچه را افزایش می دهد.

وی تثبیت خاک در اطراف دریاچه ارومیه، از جمله افزایش گونه های سنتی پوشش گیاهی را از دیگر طرح های مهم و واولویت دار احیای این دریاچه بیان نمود که باعث کاهش باد های نمکی شده و تا حدودی می تواند جلوی گرد و غبار های نمکی در شهر های اطراف را بگیرد.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست آذربایجان شرقی از آغاز مالچ پاشی طبیعی از 2 سال قبل در اطراف دریاچه ارومیه و منطقه ها نمکی اطلاع داد و ادامه می دهد این طرح در سالجاری نیز ادامه دارد.

عباس نژاد بعلاوه از ممنوعیت مجوز برداشت نمک از بستر دریاچه ارومیه اطلاع داد و گفت: اما در فصل زمستان برای پاشش نمک در معابر و جاده های آذربایجان شرقی و نیز برداشت های صنعتی مجوز هایی از سوی محیط زیست استان صادر می گردد.

اجرای طرح انتقال آب به دریاچه ارومیه

به عقیده کارشناسان یکی از راه حل هایی که برای احیای دریاچه ارومیه انتقال آب به این دریاچه است در این رابطه جواد رحمتی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در خصوص اقدامات اجرا شده برای احیای دریاچه ارومیه، می گوید: در این راستا طرح انتقال آب از رودخانه زاب کردستان به دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهم ترین اقدامات برای تأمین مطمئن سالانه آب این دریاچه اجرا می گردد.

رحمتی با بیان اینکه با اتمام این طرح سالانه حدود 650 میلیون مترمکعب آب به وسیله این رودخانه به این دریاچه منتقل می گردد، بیان می نماید: این مقدار بالاترین حجم انتقال آب سالانه به این دریاچه به شمار می رود.

به گفته معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی عملیات احداث تونل این پروژه دو سه هفته پیش به اتمام رسیده و هم اکنون کانال انتقال آن در حال تکمیل است که با اتمام آن، آب این رودخانه تا انتها سال جاری به این دریاچه سرازیر می گردد.

رحمتی، ادامه می دهد: علاوه بر اجرای این طرح، برای احیای دریاچه ارومیه از محل رهاسازی آب از سد های استان نیز سالانه بیش از 380 میلیون مترمکعب آب به این دریاچه منتقل می گردد. از محل انتقال پساب مدول دوم تصفیه خانه فاضلاب تبریز و تصفیه خانه های استان نیز سالانه حدود 70 تا 80 میلیون مترمکعب پساب به این دریاچه سرازیر می گردد.

رحمتی، تغییر الگوی کشت را از دیگر اقدامات اجرا شده در سطح استان برای احیای دریاچه ارومیه اعلام نمود و افزاید: مردم نیز با صرفه جویی در مصرف آب شرب می توانند در این زمینه گام بردارند تا در سال آینده آب این دریاچه به سطح مطلوبی برسد.

شرایط دریاچه ارومیه با کاهش بارش ها چندان مطلوب نیست و به ارقامی بسیار پایین تر از پیش بینی ها رسیده که با توجه به این امر در کنار ادامه طرح های پیشین، طرحی نو به ویژه برای کم شدن مصرف آب احتیاج است.

دریاچه ارومیه در قالب طرح های ستاد احیا قرار است در مدت 10 سال (از 1394 تا 1404) به تراز اکولوژیک خود برسد که حدود یک ونیم تا 2 سال از برنامه عقب است. این دریاچه از اواسط دهه 1380 آغاز به خشک شدن کرد و بنا بر آمار بین المللی تا سال 2015 میلادی حدود 80 درصد از مساحت آن خشک شد.